Informatyka jest fascynująca! Param się nią już prawie 35 lat i ciągle mnie zaskakuje, wciąż mogę tworzyć nowe narzędzia lub znajdować nowe zastosowania tego, co już jest. Na swojej drodze spotkałam, oczywiście, osoby, które twierdzą coś odwrotnego. Jeśli tylko dały mi szansę wprowadzenia w ten świat – są mi tylko wdzięczne. Do tej grupy mogę wliczyć moją Mamę – Seniorkę w podeszłym wieku, która sama robi sobie przelewy, sprawdza jak dojechać do celu czy łączy się z nami komunikatorami, gdy ona lub jej dzieci są poza granicami kraju. Podobne doświadczenia mam z dorosłymi osobami z niepełnosprawnością intelektualną. I chyba też z ich terapeutami/trenerami, którzy, poszerzając swoją ofertę edukacyjną też nabywają nowe umiejętności cyfrowe.
Informatyka jest fascynująca i pomocna, bo to ją należy dostosować do potrzeb odbiorcy, a nie na siłę odbiorcę do niej. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną nie będę uczyła programowania (chociaż, kto to wie – 10 lat temu nikt nie chciał uczyć tej grupy wykorzystywania nowych technologii). Szukam takich aplikacji, takich dziedzin, które mogą jej by pomocne w dążeniu do samodzielności i samostanowienia.
Jednym z najnowszych trendów jest wykorzystanie sprzętu mobilnego, z którego korzystają osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Smartfon, tablet, z dostępem do internetu przede wszystkim może służyć jako narzędzie powiadamiania, gdy dzieje się coś złego, gdy jest potrzebna pomoc. Dobrze skonfigurowana aplikacja typu SOS może czasem uratować życie. W edukacji dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną wprowadza się także korzystanie z GPS, czy to w smartfonie czy w smartwatchu.
Urządzenia cyfrowe – w tym smartfony z niezłymi aparatami fotograficznymi, małe, poręczne cyfrowe kamery – pozwalają na łatwe korzystanie z multimediów. Tworzenie zdjęć, filmów, ich obróbka, stworzenie komiksu czy gazetki przy pomocy przyjaznej aplikacji online, to kolejne sposoby zastosowań informatyki w terapii i edukacji dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną. Pomimo ich niskich umiejętności podstawowych, wykorzystując możliwości świata cyfrowego mogą się wypowiedzieć. Jednym z ważniejszych zastosowań multimediów cyfrowych jest możliwość stworzenia swojego video-CV czy całego portfolio. Taki sposób przedstawienia się jest w tej chwili w pełni akceptowany przez potencjalnych pracodawców, otwartych na zatrudnienie osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Cechą dorosłości i niezależności jest umiejętność i możliwość podejmowania decyzji oraz świadomość ich konsekwencji. W przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną prawnie dopuszczalne jest tzw. wspierane podejmowanie decyzji, co ujmuje również Konwencja ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami, ratyfikowana także przez Polskę. Tu z pomocą przychodzą informatyczne tzw. Systemy Wspomagania Decyzji (Decision Support Systems). Systemy te mogą wykorzystywać analizę wielokryterialną lub sztuczną inteligencję. Dostosowane w zakresie prostej nawigacji, komunikatów w tekście łatwym czy tematyki i złożoności procesu podejmowania decyzji do potrzeb osób z niepełnosprawnością intelektualną mogą być bardzo ciekawym, motywującym narzędziem wspomagającym ten proces.
Radio internetowe to narzędzie, które już sprawdziło się w edukacji i terapii opisywanej grupy docelowej. Od strony technicznej jest to prosty system. Więcej wysiłku terapeutycznego wymaga stworzenie audycji bądź twórcze jej słuchanie. Redaktorzy z niepełnosprawnością intelektualną czasem po raz pierwszy w życiu stają się za coś odpowiedzialni, mają zadanie do wykonania. Co więcej, tworzenie audycji dla różnorodnych słuchaczy zmusza do wyjścia z własnego egoizmu i koncentracji na swoich potrzebach i zainteresowaniach. Sam proces stworzenia audycji motywuje do szukania informacji, nabywania wiedzy, czyli po prostu do rozwoju. A konieczność zwracania się do słuchaczy rozwija mowę. Słuchanie z kolei to znów otwarcie się na innych, nauka koncentracji, formułowania własnych opinii czy korzystania z czatów i komunikatorów.
Przedstawiłam najciekawsze zastosowania. Można jeszcze wspomnieć o pakietach biurowych, portalach randkowych, mediach społecznościowych, bazach danych online czy wielu innych.
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną interesują się nowymi technologiami, jak wszyscy. Zajęcia przy komputerach, tabletach czy z wykorzystaniem innego sprzętu cyfrowego są dla nich atrakcyjne. Dzięki temu osoby te są zmotywowane do nabywania nowych umiejętności, do zdobywania wiedzy, do formułowania swoich myśli na portalach społecznościowych czy do podejmowania decyzji, a to wszystko rozwija i pozwala pełniej uczestniczyć w życiu społecznym.
autor: Anna Kwiatkowska