Rozwój kompetencji kluczowych jest naturalnym procesem, w który zaangażowani jesteśmy z różnym natężeniem przez całe nasze życie. Jednak badania wskazują, iż efektywność tego procesu w odniesieniu do poszczególnych osób nie jest taka sama. Przeprowadzone w latach 2007–2010 badania (Gruszczyk-Kolczyńska, 2012) wskazują, że ponad połowa polskich dzieci rozpoczynających naukę w szkole podstawowej przejawia uzdolnienia matematyczne. Niestety liczba dzieci wykazujących uzdolnienia matematyczne w kolejnych latach nauki maleje. Ogólnopolskie badanie umiejętności trzecioklasistów pokazały, że średni wynik ucznia piszącego test matematyczny wyniósł zaledwie 10,62 punktu na 18 możliwych (Pregler,2013, s. 8). Uczniów, którzy zdobyli najwyższe wyniki mieszczące się w przedziale 16-18 punktów było zaledwie 15,9%.
W liceum zaledwie 3-4 uczniów wykazuje się uzdolnieniami matematycznymi (Gruszczyk-Kolczyńska, 2016).
Konsekwencje niewłaściwego rozwoju kompetencji kluczowych, w tym kompetencji matematycznych, objawiają się nie tylko w niskich wynikach różnorodnych testów, ale także w utrudnionym funkcjonowaniu osób dorosłych w życiu codziennym. Międzynarodowe Badanie Kompetencji Osób Dorosłych PIAAC przeprowadzone w latach 2011-2012 wskazało, że blisko 15% dorosłych Polaków posiada niski poziom rozumowania matematycznego.
Zgodnie z Zaleceniem Rady Unii Europejskiej w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie wsparcie edukacyjne w nabywaniu umiejętności i kompetencji jest w dzisiejszych czasach niezbędne. Pomaga ono w poszukiwaniu pracy, w utrzymaniu zatrudnienia gwarantującego satysfakcjonujący poziom życia, ale także pełne uczestnictwo w życiu społecznym. Zaleca się zatem ułatwiać nabywanie kompetencji kluczowych poprzez promowanie różnorodnych podejść do uczenia się i różnych środowisk edukacyjnych, w szczególności łączenia kształcenia w zakresie nauk przyrodniczych ze sztuką.
Wychodząc naprzeciw tym zaleceniom Centra Kształcenia Ustawicznego próbują rozszerzać swą ofertę edukacyjną o działania wykraczające poza odgórnie narzuconą podstawę programową, uatrakcyjniając zajęcia szkolne i czyniąc matematykę bardziej przystępną. Przykładem może być projekt „Przed maturą – z matematyką za pan brat”, którego celem był rozwój kompetencji matematycznych dorosłych słuchaczy CKU w Mińsku Mazowieckim. W ramach projektu przeprowadzono 3 edycje 72-godzinnych zajęć dydaktycznych, zakupiono podręczniki i ćwiczenia z matematyki dostosowane do potrzeb uczących się dorosłych, tablice matematyczne, kalkulatory, przyrządy kreślarskie oraz materiały piśmiennicze. W ramach projektu przygotowano także dla uczestników pakiety edukacyjne do samodzielnej nauki w domu. W przeprowadzonych działaniach wzięło udział 45 dorosłych osób, w tym 36 kobiet i 9 mężczyzn.
Innym przykładem działań rozwijających umiejętności matematyczne był udział słuchaczy Centrum Kształcenia Ustawicznego Nr 2 z Warszawy w warsztatach przeprowadzonych w ramach realizacji projektu N-arts (Non-Intended Arts) in Adult Education, program Erasmus+, KA2, Partnerstwa strategiczne na rzecz edukacji dorosłych. W trakcie warsztatów 5 zespołów słuchaczy miało za zadanie stworzenie 3-wymiarowego „matematycznego dzieła sztuki”, zbudowanego z różnych brył, wykorzystując materiały zgromadzone uprzednio w ramach recyklingu. Następnie każdy zespół musiał wykonać odpowiednie pomiary, a następnie obliczyć objętość zbudowanego dzieła, mając do dyspozycji miarki, kalkulatory i zestawy wzorów matematycznych opracowane przez Centralną Komisję Edukacyjną.
Udział w warsztatach był nie tylko przykładem ciekawej lekcji matematyki, ale praktycznym sposobem rozwijania kompetencji matematycznych, artystycznych i społecznych.
Bibliografia:
- Gruszczyk-Kolczyńska, E. (2012). Charakterystyka wiadomości i umiejętności matematycznych dzieci. Wnioskowanie o ich uzdolnieniach matematycznych. Wyniki badań, interpretacje i wnioski. [W:] Gruszczyk-Kolczyńska, E. (red.) (2012). O dzieciach matematycznie uzdolnionych. Książka dla rodziców i nauczycieli. Warszawa: Wydawnictwo Nowa Era.
- Gruszczyk-Kolczyńska, E. (2012). O kryzysie edukacji matematycznej dzieci. Rozpaczliwe wołanie o działania naprawcze. Matematyczna edukacja dzieci, 1 (2016): 5-40.
- Pregler, A. (red.) (2013). Ogólnopolskie badanie umiejętności trzecioklasistów. Raport
z badania OBUT 2013. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych. - Rynko, M., Burski, J., Chłoń-Domińczak, A., Palczyńska, M., Śpiewanowski, P. (2013). Umiejętności Polaków – wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
autor: Ewa Duda
30 kwietnia 2019