Diagnoza - narzędzia wypracowane w modelach wsparcia
Przedstawiamy Państwu wybrane narzędzia do przeprowadzenia diagnozy, tj. rozpoznania umiejętności i potrzeb uczestników wypracowane w testowanych modelach wsparcia w ramach realizacji projektu „Szansa – nowe możliwości dla dorosłych”. Poniżej zostały załączone materiały rekomendowane do wdrażania w projektach mających na celu podniesienie umiejętności podstawowych u osób dorosłych. Do każdego z wymienionych poniżej modeli została dodana również krótka charakterystyka.
Model wsparcia pn. „AKADEMIA DOBREGO ŻYCIA – model podnoszenia podstawowych umiejętności cyfrowych i kompetencji społecznych Seniorek i Seniorów 60+”
Model wsparcia pod nazwą „AKADEMIA DOBREGO ŻYCIA – model podnoszenia podstawowych umiejętności cyfrowych i kompetencji społecznych Seniorek i Seniorów 60+” był testowany przez Collegium Civitas.
Głównym celem projektu było podniesienie umiejętności cyfrowych uczestników modelu, tj. osób w wieku 60+. Aby podkreślić praktyczny wymiar rozwoju umiejętności cyfrowych zostały one włączone w temat przewodni modelu, którym było zdrowe odżywianie.
Jednym z elementów modelu była diagnoza, która miała na celu określenie poziomu umiejętności podstawowych (rozumienia i przetwarzania informacji, umiejętności cyfrowych) oraz kompetencji społecznych uczestników, a także określenie potrzeb edukacyjnych zrekrutowanych osób. Diagnoza służyła również zebraniu informacji, które stanowiły podstawę do opisu specyfiki funkcjonowania osoby diagnozowanej, trudności, jakich doświadcza oraz tego, na czym należy się skupić w pracy z nią.
Diagnoza prowadzona była w oparciu o następujące narzędzia diagnostyczne:
- Kwestionariusz główny oraz kwestionariusz badający potrzeby i oczekiwania
Badanie ankietowe, zrealizowane w formie ankiety audytoryjnej. Narzędzie stworzone na potrzeby testowania modelu obejmowało 18 pytań w kwestionariuszu głównym (zamkniętych i półotwartych). Pytania dotyczyły rozumienia i tworzenia informacji, umiejętności cyfrowych oraz kompetencji społecznych.
Kwestionariusz „Potrzeby i oczekiwania” zawierał 5 pytań w części głównej oraz 4 pytania w metryczce. Pytania w części głównej dotyczyły min.: przydatnych tematów w obszarze korzystania z nowych technologii, ważnych obszarów dotyczących zdrowego odżywiania, preferowanej częstotliwości zajęć, organizacji dojazdu, czy potrzeby pomocy w opiece nad osobą zależną.
Kwestionariusz – potrzeby i oczekiwania
- Scenariusz indywidualnego wywiadu pogłębionego:
Wywiad wraz z krótkim kwestionariuszem polegał na przeprowadzeniu szczegółowej
i bezpośredniej rozmowy, dającej szanse na pogłębienie wyników badania ankietowego, szczególnie w obszarze: rozumienia i tworzenia informacji, umiejętności cyfrowych oraz kompetencji społecznych.
Istotnym elementem wywiadu była część praktyczna, pozwalająca na rzeczywistą weryfikację deklarowanych umiejętności cyfrowych, związanych z obsługą telefonu komórkowego. Zadania praktyczne dotyczyły wykonania następujących czynności na telefonie komórkowym:
-wysłanie sms o treści „Dzień dobry!” na wskazany numer telefonu,
-zapisanie wskazanego numeru w kontaktach w telefonie i nadanie mu nazwy „Projekt”,
-ustawienie budzika w telefonie na godz. 6:00 rano,
-wyszukanie w internecie informacji na temat godzin otwarcia urzędu miasta.
Model wsparcia pn. „Sąsiedzi”
Model wsparcia pod nazwą „Sąsiedzi” był testowany przez Centrum Kształcenia Ustawicznego w Białymstoku. Model skierowany został do grupy obcokrajowców z prawem do legalnego zatrudnienia w Polsce z niskimi umiejętnościami podstawowymi.
Wsparcie edukacyjne prowadzono w zakresie rozwijania umiejętności podstawowych w obszarze rozumienia i tworzenia informacji (w tym nauki języka polskiego), rozumowania matematycznego oraz umiejętności cyfrowych. Integralną częścią wsparcia było także nabywanie kompetencji społecznych w zakresie komunikacji interpersonalnej, współpracy z innymi osobami, radzenia sobie w sytuacjach trudnych, podejmowania decyzji.
Głównym celem diagnozy było wyłonienie odpowiedniej, pod względem posiadanych określonych umiejętności podstawowych, grup uczestników modelu.
Narzędzia wykorzystywane w czasie diagnozy
W procesie diagnozy zostały wykorzystane autorskie narzędzia diagnostyczne – testy diagnostyczne.
W ramach diagnozy zastosowano trzy rodzaje testów diagnostycznych z zakresu:
1. Rozumienia i przetwarzania informacji – test składający się z tekstów źródłowych oraz pytań testowych zamkniętych w odniesieniu do nich, zadaniem uczestnika było wybranie właściwej jego zdaniem odpowiedzi z możliwych zaproponowanych wariantów
Test z zakresu umiejętności rozumienia i przetwarzania informacji – umiejętności językowe
Klucz z rozwiązaniami do testu – umiejętności językowe
2. Rozumowania matematycznego – test składający się z zadań, do których określono propozycję odpowiedzi, zadaniem uczestnika było wybranie właściwej jego zdaniem odpowiedzi z możliwych zaproponowanych wariantów
Test z zakresu umiejętności rozumowania matematycznego
Klucz z rozwiązaniami do testu – umiejętność rozumowania matematycznego
3. Umiejętności cyfrowych – test składający się z pytań testowych zamkniętych, zadaniem uczestnika było wybranie właściwej jego zdaniem odpowiedzi z możliwych zaproponowanych wariantów
Test z zakresu umiejętności cyfrowych
Klucz z rozwiązaniami do testu – umiejętności cyfrowe
Testy diagnostyczne były wypełniane w w formie elektronicznej w trakcie spotkania stacjonarnego.
Instrukcja dla osoby prowadzącej diagnozę
W obszarze kompetencji społecznych był przeprowadzany wywiad swobodny oraz obserwacja, w celu weryfikacji takich obszarów jak: np. komunikowanie się, rozwiązywanie problemów, radzenie sobie w sytuacjach trudnych. Wywiad obejmował także zakres związany z motywacją uczestnika do udziału w zajęciach oraz określenia jego potrzeb edukacyjnych.
Model wsparcia pn. „Skuteczni społecznie i cyfrowo – harcerski tutoring”
Model wsparcia pod nazwą „Skuteczni społecznie i cyfrowo – harcerski tutoring” był testowany przez Związek Harcerstwa Polskiego Chorągiew Kielecką. Model skierowany został do grupy pracujących osób dorosłych z niskimi umiejętnościami podstawowymi.
Celem modelu wsparcia było podniesienie umiejętności cyfrowych i kompetencji społecznych wśród 50 osób dorosłych, powyżej 25 roku życia, czynnych zawodowo tj. pracujących, z województwa świętokrzyskiego z niskimi umiejętnościami podstawowymi.
Jednym z elementów modelu była diagnoza, która miała na celu określenie poziomu umiejętności cyfrowych i kompetencji społecznych uczestników. Po przeprowadzonej diagnozie opracowano dla uczestników indywidualne ścieżki wsparcia, oparte o system zobowiązań i wyzwań (zgodnie z przyjętą metodą – Harcerską Metodą Wychowawczą, tj. uczenia się przez działanie i stawianie wyzwań).
W ramach prowadzonej diagnozy wykorzystano autorskie narzędzia diagnostyczne w postaci kwestionariusza testu oraz kwestionariusza swobodnej rozmowy.
Zastosowane narzędzia:
Test umiejętności cyfrowych – test wielokrotnego wyboru złożony z pytań o różnym stopniu złożoności.
Wskazówki dla osoby prowadzącej diagnozę
Ostatni etap diagnozy stanowiła informacja zwrotna przekazywana uczestnikom. Diagności, na podstawie wyników z diagnozy, określali możliwości udzielenia wsparcia oraz indywidualne ścieżki osiągnięcia celu.
Model wsparcia pn. „Świat nowych technologii – nowych możliwości”
Model wsparcia pod nazwą „Świat nowych technologii – nowych możliwości” był testowany przez Stowarzyszenie Instytut Nowych Technologii, skierowany był do osób w wieku 50+.
Głównym celem modelu było podniesienie umiejętności cyfrowych i kompetencji społecznych u osób w wieku 50+, mieszkańców województwa łódzkiego, poprzez realizację cyklu szkoleń oraz zapewnienie im indywidualnego wsparcia.
Jednym z elementów modelu była diagnoza, która miała na celu określenie poziomu umiejętności podstawowych w zakresie umiejętności cyfrowych oraz kompetencji społecznych uczestników (takich jak: współdziałanie, rozwiązywanie problemów, automotywacja, podnoszenie samooceny), a także określenie potrzeb edukacyjnych i pozaedukacyjnych zrekrutowanych osób. Diagnoza służyła również zebraniu informacji, które stanowiły podstawę do opisu specyfiki funkcjonowania osoby diagnozowanej, jej barier (edukacyjnych i pozaedukacyjnych, wynikających z dojrzałego wieku, np. konieczność zastosowania naklejek z większymi literami na klawiaturze), jakich doświadcza oraz tego, na czym należy się skupić w pracy z nią podczas jej udziału we wsparciu.
Diagnoza obejmowała poniżej opisane etapy i narzędzia:
Diagnoza umiejętności cyfrowych:
- Pytania dotyczące aspektów edukacyjnych, jaki i pozaedukacyjnych, związanych z możliwościami udziału w projekcie oraz potencjalnymi barierami.
- ćwiczenia stanowiące praktyczną formę sprawdzenia posiadanych umiejętności cyfrowych, polegającą na zleceniu do wykonania 7 zadań. Podczas wykonywania zadań przy komputerze przez każdego uczestnika, diagnosta obserwował działania osoby badanej i przyznawał punkty w wypełnianym przez niego kwestionariuszu, zgodnie z opisanymi w każdym zadaniu wskaźnikami.
Badanie umiejętności cyfrowych – opis przebiegu badania
Załącznik do zadania nr 1 – grafika
Załącznik do zadania nr 2 – formularz
Dla każdego z uczestników został przygotowany także raport indywidualny z diagnozy umiejętności i potrzeb.