Konferencja European Basic Skills Network

Konferencja Innovation for Resilience – New Approaches to Basic Skills Provision in the Post-Covid Era poświęcona różnym aspektom Upskilling Pathways i uczenia się osób dorosłych odbyła się w dniach 28-29 października 2021 r. na Malcie, organizowana jest co roku przez sieć European Basic Skills Network https://basicskills.eu/

Głównym celem spotkania było poznanie strategii, modeli i metod pracy z osobami dorosłymi z niskimi umiejętnościami podstawowymi z zakresu rozumienia i tworzenia informacji, rozumowania matematycznego, umiejętności cyfrowych oraz kompetencji społecznych.

Jednym z pierwszych wykładów podczas sesji plenarnej pierwszego dnia było wystąpienie Alisson Crabb, dyrektor Skills Agenda Unit w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego Komisji Europejskiej, która przedstawiła założenia nowej agendy na rzecz uczenia się dorosłych. Punktem odniesienia obecnej polityki jest przedstawiony przez Komisję Europejską w marcu tego roku “Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych”, który zakłada m.in., że do 2030 roku 60% dorosłych rocznie będzie brało udział w kształceniu. Obecnie wskaźnik ten wynosi 9%, zaś wśród osób z niskimi umiejętnościami zaledwie 3,5%. Plan działania podtrzymuje wagę Zalecenia Upskilling Pathways, a także podkreśla rolę: rozwoju usług edukacyjnych dla osób dorosłych; zapewnienia elastyczności, dostępności, inkluzywności, wysokiej jakości i efektywności tych usług; doradztwa i walidacji umiejętności dla osób dorosłych; profesjonalizacji edukatorów osób dorosłych; dalszej implementacji dotychczasowych inicjatyw i programów.

Podczas warsztatu Engaging SMEs in Hungary to invest in the skills of employees during COVID Zsolt Vinczez z EBSN, zaprezentował wyniki projektu, którego celem było przetestowanie na Węgrzech modelu edukacyjnego (opracowanego w Szwajcarii – The Swiss GO model) podnoszenia umiejętności podstawowych w miejscu pracy. Modelem objętych było 20 pracowników firm sektora małych średnich przedsiębiorstw. Przedstawiony w prezentacji model podnoszenia umiejętności w miejscu pracy w założeniu ma charakter krótkiej interwencji edukacyjnej (20 godz.), którą poprzedza szczegółowe rozpoznanie potrzeb pracowników oraz kultury organizacyjnej. Na bazie kompleksowej diagnozy tworzona jest dostosowana oferta szkoleniowa uwzględniająca 8 obszarów tematycznych (poprawa umiejętności związanych bezpośrednio z zakresem wykonywanych obowiązków, ale również kompetencji miękkich oraz innych obszarów takich jak umiejętności cyfrowe).

W prezentacji Learning through Lockdown – Volunteers, English Language Learners and Conversation Clubs (VELLCC), Alex Ferguson z National Learning and Work Institute, przybliżył ideę modelu nauki języka angielskiego w tzw. klubach językowych, w których nauczycielami są wolontariusze, a nauka przebiega w sposób niesformalizowany. Kluby są nie tylko miejscem nauki języka, ale również integracji w ramach lokalnych społeczności. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają wolontariusze, a nie profesjonalni nauczyciele, co ukierunkowuje naukę w stronę mniej sformalizowaną i przez to bardziej otwartą na potrzeby uczestników.

Bardzo ciekawy wykład przedstawiła profesor Judith A. Alamprese (Rockville, USA) Approaches to Upskilling Programs for Adult Basic Skills Learners: The U.S. Perspective. Przybliżyła uczestnikom konferencji amerykańskie podejście do kształcenia dorosłych w obszarze umiejętności podstawowych na przykładzie wybranych programów. Charakteryzuje je: powiązanie z rynkiem pracy przez nauczanie umiejętności podstawowych w odniesieniu do środowiska pracy lub połączenie z przygotowaniem zawodowym; doradztwo zawodowo-edukacyjne; przyznawanie mikro-osiągnięć użytecznych na rynku pracy lub w dalszej edukacji; holistyczne podejście uwzględniające bariery uczących się związane np. z transportem czy opieką nad osobami zależnymi;  kooperacja z lokalnymi instytucjami edukacyjnymi, rynku pracy i pracodawcami.

Temat umiejętności rozumowania matematycznego został przedstawiony przez profesora Keesa Hooglanda (University of Applied Sciences, Utrecht). Wskazywał on na rosnące znaczenie umiejętności matematycznych/obliczeniowych w społeczeństwie XXI wieku przy jednoczesnym marginalizowaniu tego zagadnienia wobec umiejętności rozumienia tekstu i kompetencji cyfrowych. Przedstawił umiejętności matematyczne jako społeczną praktykę, której zrozumienie wymaga wzięcia pod uwagę nie tylko wiedzy i umiejętności potrzebnych do realizacji jakiegoś działania, ale także zróżnicowanych kontekstów działań posiadających komponent rozumowania matematycznego, jak i znaczenia indywidualnych dyspozycji i przekonań. Na koniec przedstawił założenia Europejskiej Ramy Rozumowania Matematycznego (European Numeracy Framework) wchodzącej obecnie w fazę pilotażu.

Interesujący projekt dla osób w wieku 55+ przedstawiła Denisa Mariana Centea z rumuńskiej organizacji IREA. Zaprezentowała ona projekt SilverCoders. Developing the Creativity of Older and Adults through Coding, realizowany w partnerstwie z organizacjami ze Szwecji, Portugalii, Włoch, Grecji i Hiszpanii.
W Indeksie gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI), 42% obywateli UE posiada niewystarczające umiejętności cyfrowe. Braki w tym zakresie dotyczą również 37% pracowników-obywateli Unii. Projekt SilverCoders ma na celu promowanie umiejętności cyfrowych wśród osób w wieku 55+ poprzez nabywanie umiejętności kodowania. Realizacja tego celu ma nastąpić poprzez rozwinięcie umiejętności edukatorów osób dorosłych, podniesienie umiejętności cyfrowych osób w wieku 55+, wypracowanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie nauczania osób dorosłych umiejętności cyfrowych, a także wyposażenie ich w niezbędne narzędzia (tutoriale, przewodniki itp), mające na celu rozwój kreatywności i umiejętności cyfrowych.

Ostatnim wykładem w pierwszym dniu konferencji był Digital skills for everyone. Wykład dotyczył kształcenia kompetencji cyfrowych w projekcie prowadzonym w Szwecji, w Folk High School.  Kerstin Gatu przedstawiła doświadczenia związane z jego wdrażaniem, dla grupy docelowej osób z niepełnosprawnością intelektualną. Wykład rozpoczęła od stwierdzenia, że w dzisiejszych czasach podstawową potrzebą każdego człowieka, także człowieka z niepełnosprawnością intelektualną, są umiejętności cyfrowe. Wyzwania, z jakimi borykają się osoby ze wspomnianej grupy docelowej obejmują problemy z czytaniem i pisaniem, rozumieniem koncepcji pieniądza, zarządzaniem czasem czy zrozumieniem związków przyczynowo-skutkowych. W sprostaniu tym wyzwaniom może pomóc współczesna technologia, w formule „digital participation”.

Najciekawszy wykład drugiego dnia konferencji Check-In, Take off (CITO) – Innovative use of technology as motivation tool for adults with basic skills needs, zaprezentowała Irlandia. Podczas sesji prelegentki zaprezentowały efekty projektu Check-In, Take off w postaci narzędzia do diagnozy umiejętności podstawowych osób dorosłych. Projekt realizowany jest przez pięć instytucji z trzech państw: NALA i ETBI (Irlandia), FØnix (Norwegia) oraz DRLLE (Malta). Wypracowane w projekcie narzędzie diagnostyczne (CITO Skills Checker) ma formułę online i jest dostępne w pięciu językach. Jest to narzędzie do samodzielnej diagnozy, składające się z części testowej (wskazanie konkretnego zadania oraz instrukcja, w jaki sposób je wykonać) oraz samooceny (“na ile dane zadanie było dla ciebie łatwe do wykonania?”). Zadania dotyczą czynności związanych z życiem codziennym (np. wypełnienie formularza rezerwacji noclegu). Po wypełnieniu testu wygenerowany zostaje raport. Narzędzie odnosi się do ośmiostopniowej ramy EQF w zakresie umiejętności podstawowych: rozumienia i przetwarzania informacji (reading and writing), rozumowania matematycznego (maths) oraz umiejętności cyfrowych (computers) w zakresie od 1 do 3 poziomu EQF. Grupami docelowymi są osoby dorosłe powyżej 25 roku życia, z wykształceniem na poziomie 1-3 EQF, jak również instytucje pracujące z osobami dorosłymi, pracodawcy, urzędy pracy. Narzędzie w wersji angielskiej dostępne jest na stronie: www.skillschecker.ie.

W trakcie konferencji poddano dyskusji i przyjęto “European Basic Skills Network Conference Declaration”, którą można potraktować jako dokument zbierający wnioski płynące z prezentacji i dyskusji mających miejsce w trakcie konferencji. Rekomenduje ona m.in:

• dalsze działania na rzecz włączania edukacji dorosłych w zakresie umiejętności podstawowych w szersze strategie i agendy dot. edukacji oraz uczenia się przez całe życie,
• rozwijanie świadomości dotyczącej specyfiki uczenia się osób dorosłych w kontekście ich potrzeb i możliwości,
• ugruntowanie stabilnego systemu finansowania projektów poświęconych rozwijaniu umiejętności podstawowych,
• rozwijanie nowych projektów badawczych dedykowanych praktykom i strategiom uczenia się osób dorosłych doświadczających problemu niskich umiejętności podstawowych,
• położenie nacisku na rozwój i profesjonalizację kadry edukatorów/trenerów pracujących z osobami o niskich umiejętnościach podstawowych,
• tworzenie modeli wsparcia edukacyjnego i ugruntowanie ich w programach edukacyjnych,
• finansowanie i rozwój narzędzi cyfrowych ułatwiających angażowanie się w formy edukacyjne osób doświadczających braku umiejętności podstawowych.

opr. Zespół Szansy po stronie Instytutu Badań Edukacyjnych