W związku z przybyciem na terytorium RP licznej grupy obywateli Ukrainy, spowodowanym zbrojną agresją Federacji Rosyjskiej po 24 lutego 2022 r., zaszła pilna potrzeba wsparcia tej grupy w zakresie rozwoju umiejętności podstawowych, zgodnie z ideą trójstopniowej ścieżki wsparcia (Upskilling Pathways), tj. diagnozy umiejętności i potrzeb, wsparcia edukacyjnego oraz walidacji nabytych umiejętności.
Migranci przymusowi z Ukrainy zmuszeni zostali do nagłej zmiany miejsca zamieszkania, jednocześnie zwykle nie komunikując się w języku polskim, nie znając realiów funkcjonowania w odmiennych warunkach prawnych, społecznych, instytucjonalnych (w tym związanych z dostępem do e-urzędów czy dziennika elektronicznego) czy kulturalnych i kulturowych.
Osoby przyjeżdżające do nowego kraju są często zagubione, nie posiadają wiedzy na temat specyfiki funkcjonowania w obcym dla siebie kraju. Stąd tak istotne jest podnoszenie umiejętności podstawowych w sposób, w jaki rozumiane są one w projekcie „Szansa”, tj. jako umiejętności kluczowe, niezbędne do realizowania potencjału jednostek, odgrywania aktywnej roli w społeczeństwie i realizowania obowiązków społecznych, obywatelskich i zawodowych.
Testowanie modeli, między innymi dla obcokrajowców z prawem legalnego zatrudnienia w Polsce w II. fazie projektu „Szansa”, przyniosło wymierne efekty w postaci dobrych praktyk, a także konkretnych materiałów diagnostycznych i dydaktycznych, które umożliwiły wypracowanie gotowego modelu, dostosowanego do potrzeb tej grupy docelowej. Umiejętności podstawowe zostały osadzone w szerszym kontekście, dzięki czemu migranci przymusowi z Ukrainy mają szansę realnie poprawić swoją sytuację społeczno-zawodową.
Na kanwie doświadczeń z testowania modeli, mając na względzie zaistniałą sytuacją uchodźczą, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej zainicjowało pomysł o wsparciu, zarówno edukacyjnym, jak również społecznym i prawnym uchodźców przybyłych z Ukrainy po 24 lutego 2022 r.
Od listopada 2022 r. rozpoczęło się wdrażanie modelu, w którym grupą docelową są dorosłe osoby powyżej 18 roku życia, korzystające w Polsce z ochrony czasowej w związku z Decyzją wykonawczą Rady (UE) 2022/382 z dnia 4 marca 2022 r. stwierdzającą istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE i skutkującą wprowadzeniem tymczasowej ochrony.
Projekt „Szansa” zakłada wsparcie osób, o których mowa powyżej, w oparciu o trójstopniową ścieżkę poprawy umiejętności. Głównymi elementami trójstopniowego wsparcia dla wskazanej grupy docelowej są:
- diagnoza umiejętności podstawowych, jak również znajomości języka polskiego,
- podniesienie poziomu umiejętności podstawowych (rozumienia i przetwarzania informacji, rozumowania matematycznego, umiejętności cyfrowych – korzystanie z nowych technologii) oraz kompetencji społecznych oraz zdobycie podstawowej znajomości języka polskiego umożliwiającej komunikację w podstawowym zakresie życia codziennego, m.in. załatwiania spraw urzędowych, poszukiwania pracy itd., w oparciu o wyniki diagnozy,
- walidacja nabytych umiejętności.
Jednym z 39 Grantobiorców wdrażających model jest Fundacja Event Culture z Poznania, która rozpoczęła realizację projektu pod nazwą „Moja Szansa”. W pierwszym dniu wsparcia edukacyjnego odbyły się zajęcia z języka polskiego w połączeniu z wiedzą o kulturze, z wykorzystaniem muzykoterapii. Atrakcją był uroczysty koncert w wykonaniu Pani Aleksandry Rykowskiej – mezzosopran oraz Pani Hanny Lizinkiewicz – fortepian, które zaprezentowały Uczestnikom polską kulturę w postaci pieśni klasycznych i popularnych. Przed Fundacją i Uczestnikami kilka miesięcy wytężonej pracy, której zwieńczeniem będzie walidacja nabytych umiejętności a znajomość języka polskiego zostanie potwierdzona, między innymi podczas wspólnego wykonania polskich utworów na koncercie finałowym. Diagnoza umiejętności wyraźnie pokazała, że uczestnicy chcą być częścią kultury polskiej, a nie tylko się o niej uczyć.
*Do opisu wykorzystano opracowania Pani dr Maryli Koss-Goryszewskiej z Instytutu Badań Edukacyjnych, Grantobiorcy: Fundacja Event Culture z Poznania oraz własne – Zespołu Projektu Szansa.
