Zjawisko NEET, czyli pojawianie się osób nieaktywnych zawodowo i nieuczestniczących w edukacji formalnej, nie szkolących się, stało się w ostatnich latach poważnym problemem społecznym, w grupie tej znajduje się wiele osób o niskich umiejętnościach podstawowych. Wymagają oni wsparcia z zewnątrz, dobrego systemu doradztwa, z racji chociażby niskiego kapitału kulturowego w rodzinach. Podnosząc ich aspiracje edukacyjne istnieje szansa na włączenie ich na powrót do społeczeństwa. Propozycją skierowaną do osób dorosłych z niskimi umiejętnościami podstawowymi był projekt ,,Mobilność i doświadczenie” staże zawodowe za granicą. Jest to przykład dobrej praktyki, która wychodzi naprzeciw włączaniu tej grupy osób w aktywne życie zawodowe i społeczne. Świetnie wpisuje się w idee reintegracji zawodowej.
W ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, Fundacja Internationeler Bund Polska zrealizowała na terenie woj. śląskiego trwający 9 miesięcy projekt Mobilność i doświadczenie – staże zawodowe w Niemczech (04.2016-31.12.2017). Wsparciem objęto 27 osób w wieku 18-35 lat z grupy NEET, wśród których znajdowały się osoby długotrwale bezrobotne, niepełnosprawne i te które opuściły zakłady poprawcze i młodzieżowe ośrodki wychowawcze.
Celem projektu była integracja młodych dorosłych nieaktywnych zawodowo ze środowiskiem zawodowym poprzez umożliwienie im zaistnienia na rynku pracy. W wyniku projektowych działań uczestnicy nabyli kompetencje i umiejętności zawodowe, społeczne oraz językowe. Wsparcie realizowane było wieloetapowo i obejmowało: przygotowanie do mobilności, wyjazd na staż zawodowy do Niemiec oraz wsparcie po powrocie do kraju. W ramach działań przygotowawczych przeprowadzono:
- a) warsztaty grupowe z psychologiem dla każdej z grup;
- b) przygotowanie kulturowe (dotyczące obyczajów, wzorców kulturowych w Niemczech, nauki języka);
- c) szkolenie w wybranych zawodach, m.in. pracownik budowlany (technologia prac wykończeniowych), operator wózków widłowych, asystent nauczyciela przedszkolnego, opiekun osoby starszej i niepełnosprawnej. Udział w tych szkoleniach w wyraźny sposób przyczynił się do większego niż dotychczas zainteresowania się aktywnością zawodową. Każdy z kursów zakończony został egzaminem wewnętrznym i otrzymaniem certyfikatu potwierdzającego nabyte kompetencje i umiejętności. Uczestnicy kursu operator wózków widłowych dodatkowo przystępowali do państwowego egzaminu uzyskując uprawnienia Urzędu Dozoru Technicznego do wykonywania zawodu;
- d) indywidualne zajęcia z psychologiem (mentorem – opiekunem grupy). Dla każdego uczestnika opracowano Indywidualny Plan Działania, który umożliwił ustalenie ścieżki wparcia w projekcie tak, aby była optymalnie zindywidualizowana i odpowiadała na realne potrzeby.
Po etapie przygotowawczym odbył się 60 dniowy staż zawodowy w Niemczech. Staże realizowane były u pracodawców w zawodach: pracownik budowlany, operator wózka widłowego- magazynier, asystent nauczyciela przedszkolnego i opiekun osoby starszej. Po praktykach uczestnicy otrzymali opinię pracodawcy z wyszczególnieniem umiejętności nabytych podczas stażu. Aby sformalizować i uwiarygodnić zdobyte podczas nauki umiejętności dla uczestników przygotowano Europass Mobilność potwierdzający wiedzę i kompetencje zdobyte w innym kraju europejskim. Po powrocie do kraju uczestnicy stażu objęci zostali dodatkowym wsparciem doradcy zawodowego, pośrednika pracy i mentora. Ponadto kontynuowany był kurs j. niemieckiego. Prowadzone były lekcje indywidualne mające na celu przygotowanie do egzaminu wewnętrznego i zewnętrznego. Po zakończonym kursie językowym wszyscy przystąpili do egzaminu wewnętrznego i otrzymali certyfikat ukończenia kursu na poziomie podstawowym wydany przez szkołę językową. Część osób przystępowała też do państwowego egzaminu zewnętrznego umożliwiającego uzyskanie międzynarodowego certyfikatu potwierdzającego znajomość języka niemieckiego na poziomie A1 do A2.
Wspierając grupę NEET należy wziąć pod uwagę, że odrzucają oni obowiązki i nie odczuwają potrzeby kształcenia, rezygnując z wysiłku. Działania skierowane do nich winny być zatem na tyle innowacyjne, jak w opisanym projekcie, aby uaktywniały ich potencjał i zachęcały do aktywności. Innowacyjność ta polega na kompleksowym podejściu, zindywidualizowanej pracy z dorosłymi przed wyjazdem zagranicę, podczas pobytu tam oraz po powrocie. Zestaw kompleksowych i zindywidualizowanych form wsparcia, mających na celu wyprowadzenie osób z wykluczenia społecznego został właściwie dobrany. Stało się to unikalnym wyznacznikiem nowej jakości. Mając na względzie, że ta grupa młodych dorosłych podatna jest na wykluczenie społeczne warto podkreślić, iż projekt zakończył się sukcesem. W rezultacie podjętych działań ponad 30% wszystkich uczestników uzyskało zatrudnienie. Dzięki projektowi nie nasiliły się zachowania społecznie niepożądane a uczestnictwo w rynku pracy pozwala dorosłym na niwelowanie niskich umiejętności podstawowych i lepsze dostosowywanie się do czekających ich zmian.
autor: Dorota Gierszewski